Ticaret Hukuku

Günümüz iş dünyasında, ticari faaliyetlerin düzenlenmesi ve korunması amacıyla Ticaret Hukuku büyük bir önem taşımaktadır. Her ölçekteki işletme için hayati olan bu hukuk dalı, iş ilişkilerinin sağlıklı ve adil bir şekilde yürütülmesini sağlar. Bu yazıda, Ticaret Hukuku’nun temel unsurlarını, işletmeler için önemini ve bu alandaki hukuki hizmetlerin gerekliliğini ele alacağız.

Ticaret Hukuku Nedir?

Ticaret Hukuku, şirketlerin ve bireysel ticari işletmelerin faaliyetlerini düzenleyen hukuk kurallarını içerir. Bu alandaki yasalar, ticari işlemler, şirketler hukuku, iflas hukuku, rekabet hukuku ve tüketici hakları gibi geniş bir yelpazeyi kapsar. Ticaret Hukuku, iş dünyasının düzenini ve adaletini sağlamak için vazgeçilmezdir.

Ticaret Hukukunun Genel Kavramları:

Tacir: Bir ticari işletmeyi, kısmen de olsa, kendi adına işleten kişidir.

Ticari İşletme: Ticari işletme, esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir. Ticari işletme ile esnaf işletmesi arasındaki sınır, Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenir.

Ticaret Unvanı: Her tacir, ticari işletmesine ilişkin işlemleri, ticaret unvanıyla yapmak ve işletmesiyle ilgili senetlerle diğer belgeleri bu unvan altında imzalamak zorundadır.

Haksız Rekabet: Rakipler arasında veya tedarik edenlerle müşteriler arasındaki ilişkileri etkileyen aldatıcı veya dürüstlük kuralına diğer şekillerdeki aykırı davranışlar ile ticari uygulamalar haksız rekabet hükümleri kapsamında ele alınır.

Ticari Defterler: Her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, TTK’ ya göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır.

Cari Hesap Sözleşmesi: İki kişinin herhangi bir hukuki sebep veya ilişkiden doğan alacaklarını teker teker ve ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip bunları kalem kalem alacak ve borç şekline çevirerek hesabın kesilmesinden sonra çıkacak artan tutarı isteyebileceklerine ilişkin sözleşme cari hesap sözleşmesidir.  

Acentelik: Ticari mümessil, ticari vekil, satış memuru veya işletmenin çalışanı gibi işletmeye bağlı bir hukuki konuma sahip olmaksızın, bir sözleşmeye dayanarak, belirli bir yer veya bölge içinde sürekli olarak ticari bir işletmeyi ilgilendiren sözleşmelerde aracılık etmeyi veya bunları o tacir adına yapmayı meslek edinen kimsedir.

Ticaret Hukukunun Önemi

• Adil Ticaret Ortamının Sağlanması: Ticaret Hukuku, iş dünyasında adil bir rekabet ve ticaret ortamı yaratılmasına katkı sağlar. Bu, tüketici haklarının korunması ve haksız rekabetin önlenmesi anlamına gelir.
• Hukuki Güvence: İşletmeler, Ticaret Hukuku sayesinde hukuki bir çerçevede güvenle faaliyet gösterebilirler. Sözleşmeler ve ticari işlemler, bu hukuk dalının sağladığı güvenceler altında gerçekleşir.
• Uluslararası Ticaretin Kolaylaştırılması: Globalleşen dünyada, uluslararası ticaretin düzenlenmesi ve kolaylaştırılması için Ticaret Hukuku büyük bir rol oynar.

Ticaret Hukuku Kapsamındaki Şirketler:

  Şahıs Şirketleri: Tüzel bir kişiliğe sahip ve ortaklarının sorumluluklarının sınırsız olduğu şirketlerdir.

•         Kolektif Şirket: Ticari bir işletmeyi, bir ticaret unvanı altında işletmek amacıyla gerçek kişiler arasında kurulan ve ortakların hiçbirinin sorumluluğu şirket alacaklarına karşı sınırlanmamış olan şirkettir.
•       Komandit Şirket: alacaklılara karşı en az bir sınırsız, bir de sınırlı sorumlu olmak üzere iki ortağı bulunması gereken, tüzelkişiliği olan ticaret ortaklığıdır.

Sermaye Şirketleri: Gücünü ve değerini sermayesi ile yönetim şeklinden alan şirketlerdir.

•       Anonim Şirket: Bir veya daha çok gerçek veya tüzel kişi tarafından, sermayesi belirli ve paylara bölünmüş, ortakların yalnızca şirkete karşı taahhüt ettikleri miktarla sınırlı olarak sorumlu oldukları şirkettir.
•         Limited Şirket: Bir veya daha çok gerçek ya da tüzel kişi tarafından, bir ticaret unvanı adı altında kurulan şirketlere denir. Bu tip şirketlerin esas sermayeleri bellidir ve bu sermaye, esas sermaye paylarının toplamından oluşur. Kanunen yasak olmayan her türlü ekonomik amaç ve konu için kurulabilen Limited şirketler, yalnızca sigortacılık ve bankacılık alanlarında faaliyet gösteremezler
•       Kooperatif Şirket: İnsan ihtiyaçlarını karşılıklı yardımlaşma yoluyla giderilmesini sağlamak ve ortakların çıkarlarını korumak amacıyla oluşturulan ekonomik kuruluşlardır.

Asliye Ticaret Mahkemesi’nde Görülen Davalar:

Asliye ticaret mahkemeleri, TTK ve ilgili kanunlarda ticari dava olduğu kabul edilen davalara bakmaktadır. 

Mahkemenin görev alanına giren davalardan bazıları şu şekilde sıralanmaktadır;

• Rekabet yasağı davası
• Çek, senet ve bono ile ilgili davalar
• İflas davası
• İşletmenin veya malvarlığının devralınması, birleşmesi ve tür değiştirmesiyle ilgili davalar
• Komisyon sözleşmesiyle ilgili davalar
• Ticari temsilciler ve ticari vekillerle ilgili davalar
• Sigorta ile ilgili davalar
• Kredi mektubu ve kredi emriyle ilgili davalar
• Bankalara ve diğer finansal kuruluşlara ödünç para verme ile ilgili davalar
• Konusu parayla ölçülebilen davalarda dava değeri 300.000 TL olan davalar
• Türk Ticaret Kanunu’nda hâkimin kesin olarak karara bağlayacağı öngörülen davalar
• Tahkim yargılamasıyla ilgili davalar
• İflastan ve konkordatodan kaynaklanan davalar
• Şirketlerin organları, tasfiyeleri ve fesihlerine ilişkin davalar

Asliye ticaret mahkemelerinin baktığı davalarda, taraf tacir olmalıdır. Ayrıca dava, her iki tarafın ticari işletmeleri ile ilgili olmaktadır.

Ticaret Hukuku Hizmetleri

Ticaret Hukuku alanında uzman avukatlar ve hukuk danışmanları, işletmelere bir dizi hizmet sunar. Bunlar arasında:

• Sözleşme Hazırlama ve Danışmanlık: Ticari sözleşmelerin hazırlanması ve incelenmesi, işletmelerin hukuki risklerini azaltır.
• Şirketler Hukuku: Şirket kuruluşu, birleşme, devralma ve şirket yapılandırması gibi konularda danışmanlık.
• İflas ve Yeniden Yapılandırma: İflas süreçlerinin yönetimi ve borçların yeniden yapılandırılması.
• Rekabet Hukuku ve Fikri Mülkiyet Hakları: Rekabeti koruma ve fikri mülkiyet haklarının savunulması.

   Asliye ticaret mahkemelerinin vermiş olduğu kararlar için de istinaf yolu açık bulunmaktadır. İstinafa gidilebilecek kararlar, nihai kararlar ile ihtiyati haciz ve tedbir kararları olarak sınırlandırılmıştır. Bu nedenle yargılama süresi içerisinde verilmiş olan ara kararlar için istinaf yolu bulunmamaktadır. Ayrıca, istinafa gidebilmek için davanın belirli bir değerden daha fazla olması gerekmektedir, bu değer her yıl Adalet Bakanlığı tarafından belirlenerek yayınlanmaktadır.