Hissedarlar sözleşmesi (SHA), bir şirketteki hissedarların haklarını, yükümlülüklerini ve korumalarını özetleyen yasal olarak bağlayıcı bir sözleşmedir. Hissedarlar sözleşmesi, genellikle bir şirketin hissedarları arasındaki ilişkileri yönetmek, karar vermek, kuralları oluşturmak ve anlaşmazlıkların çözümü amacıyla mekanizmalar sağlamak için oluşturulur. Hissedarlar sözleşmesi şirket esas sözleşmesinden farklı olarak tescil edilmeyen ve yalnızca imza eden paydaşlar bakımından bağlayıcıdır. Tüm ortaklar birlikte (ortaklık konsorsiyumu) veya bir kısım ortaklar birlikte düzenleyebilir. Tüm ortakların bir arada olması halinde bu sözleşme ortaklığın yaşamını düzenleyecek bir nitelik kazanacaktır. Kanunun bireysel olarak pay sahibine belirli bir hak üzerinde tasarruf yetkisi vermişse şayet, ilgili pay sahibi bu iradesini ortaklık sözleşmesinde kullanabilir. Örneğin YK üyesine karşı dava açılamayacağı gibi bir hüküm dava hakkı gibi bir haktan kullanmaksızın vazgeçmek olduğundan geçerli olmazken YK üyesine karşı sorumluluğuna giderek dava açma hakkının pay sahibi/sahipleri açısından belirli bir meblağla sınırlandırılması (esas sözleşmede olmasa da) ortaklık sözleşmesinde geçerli kabul ediebilir. Bu sözleşmeler, sas sözleşmeye nazaran esnek ve kolay olup belirli bir şekil şartına bağlı olmaksızın ve gizlilk hükümleri çerçevesinde tanzim ve imza edilebilir. Bu sözleşmeler ortaklık kurulmadan önce yapılabildiği gibi ortaklık kurulduktan sonra da düzenlenebilir.

Bir hissedarlar sözleşmesi öncelikle bir şirketin iç işlerine odaklanırken, birleşme ve devralma süreçleri bağlamında yeni oluşturulacak yapının işleyişi açısından önemli bir konumda bulunmaktadır. Birleşme ve devralma işlemlerinde kurgulanacak hissedarlar sözleşmelerinde (SHA) dikkat edilecek başlıklar şunlardır:

Devir Kısıtlamaları: Hissedarlar sözleşmeleri genellikle diğer hissedarların veya şirketin rızası olmadan hisse devrini kısıtlayan hükümler içerir. Bu devir kısıtlamaları, Birleşme ve devralma sürecinde mevcut hissedarların hisse satışı veya devri üzerinde kontrol sahibi olmasını sağlamaya yardımcı olabilir.

Tag-Along ve Drag-Along Hakları: Tag-along ve drag-along hakları, şirketin önemli bir hisse miktarının satılması durumunda azınlık hissedarları koruyan hükümlerdir. Tag-along hakları, azınlık hissedarların çoğunluk hissedarlarıyla aynı şartlar ve koşullarla satışa katılma hakkını verir. Diğer yandan, drag-along hakları çoğunluk hissedarların azınlık hissedarlarından şirketin hisselerinin satışına katılmalarını talep etmelerine olanak sağlar. Bu hükümler, çoğunluk hissedarların hisselerini sattığı birleşme ve satın alma işlemlerinde önemli olabilir.

Önalım Hakkı: Önalım hakkı, mevcut hissedarların, harici taraflara sunulmadan önce ek hisse senetlerini satın alma hakkına sahip olmalarını sağlar. Bu hüküm, yeni hisse senetlerinin ihraç edildiği birleşme ve satın alma sürecinde veya mevcut hissedarların şirkete ek sermaye yatırma fırsatı olduğunda önemli olabilir.

Temsil Hakkı: Hissedarlar sözleşmeleri genellikle şirketin yönetim kurulunun oluşumunu ve atanmasını ele alır. Birleşme ve satın alma işlemi bağlamında, bu husus, işlemin müzakeresi veya uygulanması sırasında yönetim kuruluna ilişkin belirli gereksinimler varsa yönetim tarzının belirlenmesi adına önemli olabilir.

Oy Hakkı: Hissedarlar sözleşmesi, farklı hisse sınıflarının oy haklarını belirleyebilir veya belirli kararlara ilişkin oy çoğunluklarını belirtebilir. Birleşme ve satın alma sürecinde, bu hükümler, işlem için onay gereksinimlerini ve hissedar onayı gerektiren diğer konuları belirlemede önemli olabilir.

Gizlilik: Birleşme ve satın alma işlemleri hassas bilgileri içerir ve hissedarlar sözleşmesi, şirketle ilgili bilgilerin gizliliği ve açıklanmaması konusunda hükümler içerebilir. Bu hükümler, birleşme ve satın alma sürecinin denetim ve müzakere aşamalarında bilgilerin gizliliğini koruma adına önem taşır.

Fesih veya Değişiklik: Hissedarlar sözleşmeleri genellikle sözleşmenin hangi koşullar altında sona erdirilebileceğini veya değiştirilebileceğini belirten hükümler içerir. Birleşme ve satın alma işlemi bağlamında, bu hüküm, işlemin sonucunda hissedarlar sözleşmesinin değiştirilmesi veya sona erdirilmesi gerektiği durumlarda önemli olabilir.

Hissedarlar sözleşmesindeki belirli hükümlerin, sözleşmenin kendisi ve hissedarların özel ihtiyaçları ve koşullarına bağlı olarak değişebileceğinin bilinmesi önemlidir. Birleşme ve satın alma sürecinde hissedarlar sözleşmesinin kullanımını değerlendirirken, hükümlerin işlem hedefleriyle uyumlu olduğunu, uygulanabilirliğini ve ilgili yasalara ve düzenlemelere uygun olduğunu sağlamak için özenli bir çalışma yapılmalıdır.

Kaan Özçelik
Latest posts by Kaan Özçelik (see all)